Hukukun her alanında olduğu gibi her geçen gün işçi ve işveren arasındaki uyuşmazlıklar baş göstermekte ve bu uyuşmazlıklar davalara konu edilmektedir. Ancak dava süreçlerinin üst mahkeme yolları ile birlikte çok uzun sürmesi sebebiyle işçi ve işveren arasındaki uyuşmazlıkların daha kısa yoldan çözüme kavuşması için İş Kanunumuzda değişiklik yapılarak İş Hukuku alanındaki bazı davalarda dava açmadan önce zorunlu arabuluculuk şartı getirilmiştir. Her ne kadar uygulamada çoğunlukla usuli bir işlem olmaktan öteye gidemese de bu yazıda iş davalarında arabuluculuk sürecinin nasıl daha efektif yürütülebileceğinden bahsedeceğim.
ARABULUCULUK NEDİR?
Arabuluculuk; Özel hukuk uyuşmazlıklarında, uyuşmazlıkların daha hızlı ve sağlıklı çözümü adına tarafların seçtikleri ve ya atanan, tarafsız ve alanında uzman kişilerce tarafların görüştürülmesi ve uyuşmazlığın çözüme kavuşturulmasıdır.
İhtiyari ve zorunlu arabuluculuk olarak iki şekilde kanunumuzda düzenlenmiştir. İhtiyari arabuluculuk tarafların kendi özgür iradeleriyle uzman bir arabulucu seçmeleri iken zorunlu arabuluculuk dava şartı olduğundan işçi ya da işveren ve ya taraf vekillerinin arabuluculuk başvurusu yapması halinde başvuruyu yaptıkları Arabuluculuk Daire Başkanlığı tarafından alanında uzman bir arabulucu tayin edilerek görüşmelerin yapılmasıdır.
Uygulamada halen birçok işçi ve ya işveren alacak ve hakları için açılacak davalarda zorunlu arabuluculuk durumundan haberdar olmamakta, haberdar olsa dahi başvuru ve ya görüşmeler süresince yapılan eksiklikler sebebiyle hak kaybına uğramaktadır.
HANGİ İŞ HUKUKU DAVALARINDA ARABULUCULUK SÜRECİ ZORUNLUDUR?
İş davalarında zorunlu kılınan arabuluculuk tüm davalarda zorunlu tutulmamıştır. Bu durum bazen işçi ve işverenler açısından kafa karıştırıcı bir durum olabilmektedir.
7036 sayılı İş Kanunu madde 3 ‘ te “”Kanuna, bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ve tazminatı ile işe iade talebiyle açılan davalarda, arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır” denilerek hangi iş davalarında arabuluculuk sürecinin zorunlu olduğu açıklanmıştır. Buna göre;
Dava açmadan önce arabulucuya başvuru yapmak zorunlu dava şartıdır. Bu davalarda arabuluculuk başvurusu yapılmadan dava açılması halinde dava şartı sağlanmadığından dava usulden reddedilecektir.
ARABULUCULUK BAŞVURUSU NASIL YAPILIR?
Arabuluculuk başvurusunun zorunlu olduğu iş davalarında davalının oturduğu adresin bağlı bulunduğu Arabuluculuk Bürosuna, Arabuluculuk bürosu olmayan yerlerde Sulh Hukuk Mahkemesi Yazı işleri Müdürlüğüne giderek ve ya avukatınız aracılığıyla Uyap sistemi üzerinden arabuluculuk başvurusu yapabilirsiniz.
Arabuluculuk başvurusu yaparken dikkat etmeniz gereken şey tüm hak ve alacaklarınızı bu başvuruya konu etmektir. Bu sebeple arabuluculuk başvurusu yaparken uzman desteği almak önemlidir.
ARABULUCULUK GÖRÜŞMELERİ VE SONUÇLARI
Arabuluculuk sürecinin arabulucu görevlendirildikten sonra üç hafta içinde sonlandırılması gerekmektedir. Bu süre zorunlu ve gerekli görüldüğü hallerde arabulucu tarafından bir hafta daha uzatılabilir.
Arabuluculuk görüşmelerine tarafların katılı için arabulucu tarafından davet mektubu gönderilir ve toplantı yapılır. Tarafların arabuluculuk sürecine katılım göstermesi önemlidir. İlk toplantıya katılmayan taraf sebebiyle arabuluculuk sürecinin sonlanması halinde dava sonucunda haksız çıkması halinde vekalet ücreti ve yargılama giderlerinden sorumlu olacaktır. Her iki tarafın da toplantıya katılmaması halinde tarafların yaptığı masraflar üzerine kalacaktır.
Bununla birlikte uygulamada arabuluculuk görüşmeleri usulden öteye gidememektedir. Arabuluculuk görüşmelerinin bir avukat ile yürütülerek alacak ve hakların net olarak belirlenmesi, işveren ve işçi açısından dava sürecinin getireceği güçlüklerin tartışılması ile daha sağlıklı ve amacına yönelik olacağı kanaatindeyim. Zira arabuluculuğun zorunlu olduğu iş davalarında, dava açarken arabuluculuk son tutanağının mahkemeye sunulması gerekmektedir. Genellikle işçi ve ya işverenlerin kendi başına uzman desteği almadan yaptıkları arabuluculuk görüşmelerinde anlaşma ve ya anlaşmama halinde tutanağa geçirilmeyen hususlar sebebiyle hak kaybı yaşanmaktadır. Bu sebeple arabuluculuk sürecinde alanında uzman bir avukattan hukuki destek almanız çok önemlidir.
Yasal Uyarı: İnternet sitemizde yer alan bilgiler Kzn Hukuk tarafından, Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak yazılmaktadır. Web sitemizdeki tüm içeriklerin telif hakkı Kzn Hukuk Bürosuna aittir.
